Jest to gra strategiczna, która jak wiele innych podejmuje temat odwiecznej Walki Dobra ze Złem. Czyni to jednak w sposób odmienny, przedstawiając wojnę pomiędzy dwoma cywilizacjami przy pomocy wspaniałej, plastycznej grafiki, nie zubażając równocześnie strony strategicznej. Na ekranie "prawdziwi" ludzie budują "prawdziwe" budowle i toczą z wrogami najprawdziwsze walki, a wszystko to z pełnym wykorzystaniem możliwości animacyjnych szesnastobitowego komputera. Na czas rozgrywki stajesz się kimś W rodzaju Boga, kierującego swymi wyznawcami W taki sposób, żeby prześcignąć przeciwnika i ostatecznie zapanować na Ziemi.

REGUŁY GRY

Światy Populousa zamieszkują osadnicy, należący do dwóch zwalczających się cywilizacji. Stawiają oni dla siebie domy i rozmnażają się, trzeba przyznać, w dość skryty sposób: po prostu z każdej budowli co jakiś czas wychodzi nowy osadnik, podejmując wspólnie z pozostałymi działania zgodne z wydanym przez Ciebie rozkazem. Często zdarza się, że osadnik ginie w walce, lub umiera z głodu- znika nagle z ekranu. Każda cywilizacja posiada swój symbol kultu - rodzaj świątyni w kształcie dużego krzyża dla Sił Dobra i czaszki dla Sił Zła. Najważniejszą postacią w narodzie osadników jest przywódca, trzyma on w swych dłoniach miniaturkę symbolu kultu i stanowi łącznik pomiędzy bogiem a jego wyznawcami. Jak przekonasz się w trakcie gry, ten element nie ma jedynie mitologicznego znaczenia, lecz w znacznym stopniu decyduje o strategii walki. Jeżeli przywódca znajduje się w budowli, jest ona również opatrzona miniaturką symbolu kultu.
Po pokonaniu Sił Zła, czyli zniszczeniu budowli wroga i zabiciu wszystkich jego osadników, otrzymujesz do podboju następny świat, w którym przeciwnik jest już trudniejszy do zwyciężenia. W sumie światów jest aż 500, więc i skala trudności rośnie powoli. Krainy mogą mieć różny charakter: pustynny, trawiasty, albo skalisty, a rodzaj terenu i warunki na nim panujące, stanowią o tempie i stylu gry.

ROZKAZY

Rozkazy dzielą się na kilka rodzajów. Zacznijmy od tych, którymi bezpośrednio kierujesz poczynaniami swego ludu.

Osiedlajcie Się [1] - osadnicy rozchodzą się w poszukiwaniu płaskiego terenu, na którym można się pobudować. Znalazłszy takie miejsce osadnik buduje sobie siedzibę o wielkości zależnej od liczby płaskich pól w sąsiedztwie. Na szałas wystarczy jedno płaskie pole wśród skał, zamek wymaga aż 25 pól równego terenu.
Gromadźcie Się [2] - osadnicy szukają innych osadników, aby połączyć się z nimi w jednego silnego osobnika. Jeżeli osadnik nie znajdzie towarzystwa, będzie próbował się osiedlić.
Walcz [3] - czyli po prostu "odszukaj wroga i zabij go". Osadnicy, którzy nie będą w stanie wykonać tego rozkazu, spróbują się osiedlić.
Idź do Symbolu Kultu [4] - wszyscy osadnicy kierują się w stronę przywódcy, który z kolei zmierza najkrótszą drogą do symbolu kultu. Jeżeli nie masz przywódcy, zostaje nim ten osadnik, który pierwszy dotknie symbolu kultu.
Jak widać, są tylko cztery zasadnicze rozkazy lecz wraz z pozostałymi pozwalają one na stosowanie urozmaiconej taktyki. Szczególnie ciekawy jest ten ostatni; można przy jego pomocy stworzyć z wielu osadników jednego bardzo silnego przywódcę, lub przeprowadzić "bezrobotnych" osadników na nowe, nie zamieszkane tereny.

Przyjrzyjmy się teraz rozkazom, służącym do "działań terenowych":

Prace Ziemne [5] - naciśnięcie lewego przycisku myszy powoduje podniesienie wybranego pola, zaś wciśnięcie prawego przycisku - jego opuszczenie. Przede wszystkim jest to metoda wyrównywania terenu dla uzyskania bardziej zaawansowanej zabudowy, oraz powiększenia swego terytorium. Żeby prowadzić prace ziemne musisz mieć w polu widzenia chorągiewkę własnego zabudowania, lub chociaż jednego swojego osadnika, zależnie od opcji gry.
Postawienie Symbolu Kultu [6] - możesz go umieścić w dowolnym miejscu świata, jednak aby to uczynić, musisz mieć przywódcę. W przypadku śmierci przywódcy, symbol kultu sam przenosi się na miejsce, w którym przywódca zginął. Często stosowaną taktyką jest umieszczenie symbolu kultu na terytorium wroga, aby wedrzeć się tam rozkazem "Idź do Symbolu Kultu".
Trzęsienie Ziemi [7] - pierwszy z rozkazów bojowych, zmienia układ terenu na powiększonym fragmencie mapy i niszczy budynki, które się tam znajdują.
Bagna [8] - rozkaz powoduje powstanie bagien na zaatakowanym terenie, a wpadający w nie osadnicy topią się. Można je "osuszać", podnosząc i opuszczając zabagnione pola. Rozkaz ten działa tylko na płaskim terenie.
Rycerz [9] - przemiana przywódcy w rycerza - bezwzględnego typa, nad którym nie masz żadnej kontroli. Idzie on najkrótszą drogą na terytorium wroga, aby palić tam domostwa i zabijać przeciwników, dopóki sam nie polegnie. W miejsce gdzie nastąpiła przemiana przenosi się symbol kultu i teraz musisz stworzyć nowego przywódcę.
Wulkan [10] - powoduje stożkowe wypiętrzenie terenu, usiane licznymi skałami, oraz zniszczenie wszystkich znajdujących się tam zabudowań. Żeby pozbyć się skał, należy teren znajdujący się pod nim opuścić aż do poziomu morza.
Potop [11] - rozkaz ten podnosi poziom wody o jedno pole. W opcji "Water Is Fatal" wszyscy zatopieni osadnicy natychmiast giną, w innym wypadku pływają jeszcze jakiś czas, oczekując ratunku.
Armagdeon [12] - czyli Święta Wojna, to sposób na szybkie rozstrzygnięcie losów świata. Wszyscy osadnicy porzucają swoje siedziby i biegną w centralny punkt mapy, żeby stoczyć tam ostateczną walkę z wrogiem, na śmierć i życie.

Jest to wybór kataklizmów na każdą okazję, przy czym możliwość użycia wybranego rozkazu zależy zarówno od tego, czy dysponujesz odpowiednim zapasem energii, jak i od opcji ustalonych przez autorów gry dla danego świata. Są poziomy, na których nie możesz wywołać niektórych żywiołów, lub nawet wykonywać prac ziemnych. Częstym zabiegiem jest przyznanie obu walczącym stronom różnych arsenałów, co ubarwia rywalizację i zmusza gracza do ciągłej modyfikacji swojej strategii.

MOŻNA JUŻ GRAC...

Tym niemniej wypada opisać również pozostałe opcje, a jest ich bardzo wiele.

Strzałki [13] - służą - jak łatwo zauważyć - do przesuwania krajobrazu, jednak jeśli chcesz szybko przenieść się na dużą odległość, wtedy wygodniej jest kliknąć w wybrane miejsce na mapie świata.
Znak Zapytania [14] - zamienia kursor w miniaturową tarczę; możesz ją "przydzielić" (zrób to dokładnie) dowolnemu osadnikowi, lub budynkowi, aby uzyskać o nim szczegółowe informacje. Zostaną one wyświetlone na tarczy informacyjnej.
Tarcza informacyjna jest podzielona na cztery pola:
- lewe górne pole pokazuje, do której z walczących stron należy wskazany obiekt lub osoba.
- prawe górne pole obrazuje stopień rozwoju cywilizacyjnego, w zakresie od gołej pięści i kamienia, do miecza.
- lewe dolne pole informuje, czy chodzi o osadnika, czy o budowlę.
- prawe dolne pole zawiera dwa paski. W przypadku budowli żółty pasek wskazuje jej obronność, zaś zielony ile czasu pozostało do wyjścia z niej nowego osadnika.
Gdy informacja dotyczy osadnika, oba paski zajmują się liczeniem jego siły, lecz pokazują to w sposób dość zawiły.

Spróbujmy rzecz całą wyjaśnić: wyobraź sobie, że prawy pasek pokazuje sekundy, a lewy minuty. Kiedy lewy pasek się przepełni, miejsce koloru brązowego zajmie kolor żółty- będą to już godziny. Teraz przelicz to sobie w myślach na jednostki energii i już wszystko jest jasne, prawda? Jeżeli jednak nie do końca jesteś zorientowany, zapamiętaj, że osadnik z choćby odrobiną "minutowej" energii jest silniejszy od tego, który ma dużo "sekundowej", a osadnik z żółtymi "godzinami" to prawdziwy mocarz. W praktyce na wynik pojedynku pomiędzy dwoma osadnikami, ma także wpływ różnica w poziomie cywilizacyjnym. Wskaźniki po obu stronach tarczy informacyjnej pokazują ogólną siłę obu rywalizujących stron.

ODSZUKIWANIE

Rozkazy odszukiwania pozwalają znaleźć w ferworze walki określone miejsce, lub postać. Natychmiast po wykonaniu rozkazu tarcza informacyjna pokaże przez chwilę wszystkie dane o odszukanym obiekcie, po czym powróci do dawnej zawartości.

Odszukanie osoby [15] - lub budowli, której wcześniej przydzieliłeś tarczę.
Odszukanie rycerza [16] - kolejne naciskanie lewego przycisku myszy pozwala zobaczyć następnych rycerzy, o ile stworzyłeś więcej niż jednego. Czasem zdarza się, że w toku działań, kilku rycerzy połączy się w jednego silniejszego.
Odszukanie bitwy [17] - jeżeli jakakolwiek toczy się w danym momencie.
Odszukanie przywódcy [18] - jeśli akurat nie masz przywódcy, użycie tego rozkazu spowoduje odnalezienie symbolu kultu.

Z pewnością najczęściej będziesz korzystał z ostatniego polecenia -kontrolowanie tego, co robi przywódca ma istotne znaczenie dla przebiegu gry. Warto również znać na bieżąco poczynania przywódcy niewiernych, umieszczając na nim miniaturkę tarczy.

POD KONTROLĄ

Gra w trybie Conquest nie pozwala na zmianę jakiegokolwiek parametru rozgrywki, za to tryb Custom daje możliwość nieskrępowanego buszowania po kilkudziesięciu przyciskach i wykazania się własną inwencją.

Game Balance [19] - to coś w rodzaju menu działań, które określa, jakie akcje może podejmować każda ze stron podczas walki w danym świecie. Są to kolejno:

• modyfikowanie terenu,
• atakowanie budynków,
• atakowanie przywódcy,
• użycie rozkazu Trzęsienie Ziemi,
• użycie rozkazu Bagna,
• użycie rozkazu Rycerz,
• użycie rozkazu Wulkan,
• użycie rozkazu Potop,
• użycie rozkazu Święta Wojna,

Poniżej znajdują się dwa wskaźniki, z których jeden określa agresywność działań wojennych (dotyczy to oczywiście tylko komputera), zaś drugi - Rate -tempo rozmnażania się osadników. Kliknięcie lewym przyciskiem myszy na piktogram Game Balance wyświetli opcje dla Sił Dobra, a prawym- to samo dla Sił Zła.

Game Setup [24] - pokazuje możliwe do wyboru warianty rozgrywki:
One Player - gra przeciwko komputerowi,
Two Players - gra przeciwko drugiemu graczowi za pośrednictwem modemu,
Play Game - normalna gra.
Paint Map - budowanie świata. Możesz zmodyfikować aktualny krajobraz, lub stworzyć własny świat od początku. Klawisz Delete czyści mapę, a klawisze F1-F8 pozwalają wprowadzać następujące zmiany:
F1 - osadnik Sił Dobra (Shift + F1 przywódca Sił Dobra),
F2 - osadnik Sił Zła (Shift + F2 przywódca Sił Zła),
F3 - drzewo lub roślina (kilka rodzajów do wyboru),
F4 - skała (także kilka rodzajów),
F5 - usunięcie obiektu lub osadnika z wybranego pola,
F6 - zwiększenie Sił Dobra (Shift + F6 zmniejszenie),
F7 - zwiększenie Sił Zła (Shift + F7 zmniejszenie),
F8 - lustrzane powielenie krajobrazu.
Ponadto klawisze 1-4 pozwalją wybrać typ krajobrazu.

Good - kierujesz Siłami Dobra.
Evil - kierujesz Siłami Zła.
Human vs Computer - grasz przeciwko komputerowi.
Computer vs Computer - komputer gra sam ze sobą, możesz jednak ingerować w dowolnym momencie gry opowiadając się po jednej lub po drugiej stronie. Conquest/Custom - wybór trybu gry.
Game Options - możliwość modyfikacji pięciu praw, rządzących światem "Populousa":

1. Water Is Fatal - osadnik, który wpadnie do wody natychmiast ginie. W opcji Water Is Harmful pływa jeszcze przez krótki czas.
2. Swamps Shallow - zabagnione pole, na które wpadnie osadnik zamienia się w zwykłe pole. Po ustawieniu Swamps Bottomless, bagno można usunąć jedynie pracami ziemnymi.
3. Cannot Build - włączenie tej opcji nie pozwala ingerować w ukształtowanie terenu.
4. Build Up And Down - zezwolenie na wykonywanie wszystkich prac ziemnych. Build Only Up - możesz tylko podnosić teren.
5. Build Near People/Towns - wybór, czy prace ziemne możesz prowadzić, gdy na ekranie widzisz choć jednego swojego osadnika, czy flagę któregoś z własnych budynków.

Save a Game - Zapisanie na dysku stanu gry w postaci standardowego pliku.
Load a Game - załadowanie zapisanego wcześniej stanu gry.
Move To Next Map - w trybie Custom losowe wybieranie jednego ze światów.
Restart This Map - rozpoczęcie od nowa gry w tym samym świecie.
Surrender This Game - poddanie gry.

Message [20] - grając z drugą osobą poprzez modem, lub sieć komputerową, możesz przesłać komunikat o długości do 20 znaków.

Wreszcie ostatnie trzy ikony, łatwo czytelne:
FX [21] - włączanie i wyłączanie efektów dźwiękowych.
Muzyka [22] - możliwość posłuchnia muzyki (tylko Amiga),
Pauza [23]

I TO JUŻ KONIEC

Jeśli czytając instrukcję Populousa doszedłeś do wniosku, że jest to gra trudna i skomplikowana, to chciałbym rozwiać te obawy. Atrakcyjność Populousa polega nie tylko na znakomitej, przestrzennej grafice, lecz także na tym, że wszystkie elementy gry dają się łatwo oswoić i tworzą logiczną całość. Po zapoznaniu się z zasadami rządzącymi komputerowym światem i krótkim treningu, możesz już próbować pierwszych podbojów, całą uwagę skupiając na wyborze odpowiedniej taktyki. Powodzenia!.