Grand Theft Auto III (znana również jako GTA 3) to gra, która stała się kamieniem milowym w branży gier wideo i zdefiniowała cały gatunek, wyznaczając nowe standardy dla przyszłych produkcji. Wydana po raz pierwszy w 2001 roku na PlayStation 2, a następnie kilka miesięcy później na komputery osobiste, GTA 3 odniosła ogromny sukces, zdobywając rzesze fanów na całym świecie. Jest to tytuł, który pozostaje żywy w pamięci graczy, mimo że od jego premiery minęły już lata. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co czyni tę grę tak wyjątkową.

Akcja GTA 3 toczy się w mrocznym i ponurym mieście Liberty City, które rozciąga się na trzech wyspach gdzieś u wybrzeży Stanów Zjednoczonych. Miasto, pełne betonowych wieżowców, często spowija deszcz i szarość, a jego atmosfera nie sprzyja praworządności. To miejsce, gdzie roi się od gangów, przestępców, awanturników i innych wyrzutków społeczeństwa. Gracz wciela się w bezimiennego, milczącego protagonistę, który wraz z grupą wspólników podejmuje się napadu na bank. Jednak ich plan kończy się zdradą – jego partnerka Catalina strzela mu w plecy, zostawiając go na pastwę policji, podczas gdy sama ucieka z innym wspólnikiem. Proces sądowy jest krótki, a bohater zostaje skazany na więzienie. Jednak podczas transportu do więzienia dochodzi do zasadzki na konwój policyjny, dzięki której udaje mu się uciec.

Od tego momentu gracz rozpoczyna przygodę w Liberty City bez pieniędzy, znajomości i wsparcia, ale z jasnym celem: zemstą. Dzięki pomocy spotkanego współuciekiniera, czarnoskórego Eight-Balla (w niektórych tłumaczeniach znany jako „Łysy”), bohater trafia pod skrzydła włoskiej mafii. Z początku pełni rolę posłańca, wykonując drobne zadania dla mafijnych bossów, lecz z czasem zdobywa coraz większe wpływy i doświadczenie w świecie przestępczym.

W grze gracz ma szerokie pole do popisu. GTA 3 oferuje różnorodne misje zlecane przez bossów, mafijnych autorytetów i innych awanturników, które przynoszą niemałe zyski. Protagonista jest nie tylko uzdolnionym kierowcą i złodziejem samochodów, ale również świetnie radzi sobie z wszelkiego rodzaju bronią – od pistoletów, przez miotacze ognia, aż po granatniki. Gra oferuje graczom możliwość udziału w strzelaninach, bijatykach, napadach, nielegalnych wyścigach, eskortowaniu transportów czy przeprowadzaniu zamachów.

Liberty City w GTA 3 zachwyca swoją żywotnością. Ulice miasta tętnią życiem – przechodnie spacerują, patrolują policjanci, a w zaułkach kryją się bandyci. Każdy z mieszkańców reaguje na działania gracza, co sprawia, że miasto wydaje się naprawdę dynamiczne i interaktywne. Jednocześnie gra wprowadza system pościgów policyjnych: im więcej przestępstw gracz popełnia, tym bardziej agresywna staje się policja, a na wyższych poziomach poszukiwania do gry wkraczają helikoptery, jednostki SWAT, a nawet armia.

Co więcej, GTA 3 oferuje szeroką gamę pojazdów do dyspozycji gracza – od zwykłych samochodów, przez ciężkie pojazdy opancerzone, aż po łodzie i jedyny dostępny w grze samolot. W mieście można także korzystać z metra, choć nie ma możliwości sterowania nim. Fani mogą również posłuchać dziewięciu lokalnych stacji radiowych, które oferują muzykę, reklamy i talk-show, a także własnych utworów MP3, które można umieścić w specjalnym katalogu gry.

Graficznie GTA 3 była ogromnym skokiem w stosunku do poprzednich części serii. Widok z perspektywy trzeciej osoby zapewnia graczom niespotykaną wcześniej swobodę eksploracji. Istnieje również możliwość przełączenia kamery na widok z lotu ptaka, jak w poprzednich odsłonach, chociaż w niektórych momentach gra automatycznie zmienia perspektywę na standardową. Niestety, pierwotna wersja gry miała problemy z optymalizacją, co powodowało spowolnienia na wielu ówczesnych komputerach. Na szczęście te problemy są znacznie rzadsze na współczesnych urządzeniach.

GTA 3 ma swoje wady – brak czytelnej mapy (dostępna jest jedynie mini-mapa), niska wytrzymałość samochodów, a także wysoki poziom trudności wymagający ostrożnego podejścia do misji. Jednak w tamtych latach brak było alternatyw oferujących taką głębię rozgrywki, przez co wiele z tych niedociągnięć było wybaczanych.